isbadalada xiliga uurka.

 

Isbedelada dhaca xiliga uurka

1. Isbedelka Hormoonnada

• Human Chorionic Gonadotropin (hCG): Hormoonkani waxaa soo saara ibida ama mandheerta

 (placenta) wuxuuna ka caawiyaa ilaalinta uurka iyadoo la kordhinayo wax-soo-saarka

 progesterone.

• Progesterone: Waxaa kordha si loo ilaaliyo dhismaha uurka iyo koritaanka ilmuhu, sidoo

kale wuxuu ka hortagaa in muruqyada uterus-ka ay isku xirmaan.

• Estrogen: Hormoonkan wuxuu kor u qaadaa xoojinta dhiigga ee uurka, wuxuuna saameyn

 ku yeeshaa kala duwanaanshaha maqaarka iyo lafta.

• Relaxin: Relaxin wuxuu ka shaqeeyaa dejinta iyo jilcinta lafta iyo seedaha si loo

diyaariyo dhalmada.

 

2. Nidaamka Wadnaha iyo Dhiigga

 

• Kordhinta Dhiigga: Dhiigga ayaa kordha ilaa 40-50% si loo siiyo nafaqo iyo oksijiin ilmaha.

 

• Kororka Wadnaha iyo Dhiig-bixinta: Wadnaha ayaa shaqaynaya si degdeg ah, wadnaha ayaa garaacaya 10-15 jeer dheeraad ah daqiiqaddii.

 

• Cadaadiska Dhiigga: Cadaadiska dhiigga ayaa hoos u dhici kara inta lagu jiro bilaha hore ee uurka, laakiin badanaa wuu soo noqonayaa asalka.

 

3. Nidaamka Neefsashada

 

• Baahida Oksijiinta oo Kordha: Uurka wuxuu ubaahan yahay oksijiin badan si uu u gaaro ilmaha, taas oo keenta kordhinta isticmaalka oksijiinta.

 

• Kororka Voluume-ka Hawo ee La Neefsado (Tidal Volume): Tani waxay ka dhigan tahay in habka neefsiga uu kordho si loo buuxiyo baahida oksijiinta ee jirka.

 

4. Nidaamka Kaadida

• Shaqada Kidney-ga oo Kordhaysa: Qiyaasta shaandhaynta dhiigga ee kelyaha ayaa kordhaysa si looga jawaabo kororka dhiigga iyo qashinka ka yimaada ilmaha iyo hooyada.

 

• Xanuunada Kaadi-mareenka: Waxaa kordha uruurinta biyaha (fluid retention) taasoo keenta barar (edema) gaar ahaan cagaha iyo gacmaha.

 

• Kaadida oo Kordha: Inkastoo biyo badan la haysto, haweeneyda uurka leh waxaa laga yaabaa inay u baahato inay si joogto ah u kaadido sababtoo ah isbedelada shaqada kelyaha.

 

5. Nidaamka Cunnada iyo Dheef-shiidka                      

 

• Laga Dhex Aan La Qabaan: Hoormoonnada uurka, gaar ahaan hCG iyo estrogen, waxay sababi karaan xanaaq iyo matag (nausea and vomiting), oo loo yaqaan "morning sickness" gaar ahaan bilaha hore ee uurka.

 

• Joojin iyo Cuntada oo Gaabis ah: Progesterone waxay dejisaa muruqyada gudaha caloosha, taasoo keenta xanuun iyo calool fadhiga (constipation).

 

• Gubashada Mindhicirka (Heartburn): Uurka oo weynaada ayaa cadaadiya caloosha, taasoo keenta gubashada mindhicirka iyo acid reflux.

 

6. Nidaamka Lafaha iyo Murqaha

 

• Isbeddelada Jirka: Uurka oo kordha waxay keentaa isbeddelka joogtada ah ee xididada iyo dhaqdhaqaaqa jirka oo gaabis ah, waxaana inta badan jirka hooyada laga dareemayaa xanuun dhabarka hoose (lower back pain).

 

• Lafta iyo Seedaha oo La Laxawgo: Hormoonka relaxin ayaa jilciya seedaha iyo lafaha si loo fududeeyo dhalmada.

 

 

7. Nidaamka Maqaarka iyo Timooyinka

 

• Maqaarka oo Xidhmo: Isbeddelada jirka ayaa keeni kara xadhig maqaarka gaar ahaan caloosha, dhabarka iyo lugaha.
• Maqaarka oo Madaw: Hormoonnada uurka waxay keeni karaan gubasho gaar ah, sida khad madow oo ku yaal xagga hoose ee caloosha (linea nigra) iyo isbeddelka midabka naasaha.
• Isbeddelka Timaha: Hoormoonnada uurka waxay kordhin karaan qaabka iyo dhumucda timaha, laakiin badanaa waxay sababi kartaa timaha oo ka dhasha ka dib dhalmada (hair loss).

 

8. Isbeddelka Naasaha

• Koritaanka Naasaha: Hormoonnada uurka waxay sababi karaan koror iyo xanuun naasaha iyadoo naasaha lagu diyaarinayo wax-soo-saarka caanaha.
• Areola oo Madaw: Areeolka (xuddunta naaska) ayaa noqda madow oo korodhay, waxaana sidoo kale muuqanaya qaybaha nuugista.
• Caanaha Kaluunka: Inta lagu jiro xilliga labaad iyo saddexaad ee uurka, naasaha waxay soo saari doonaan colostrum (caano hore) oo dheefshiid iyo difaac ilamaha ka caawiya.

 

9. Nidaamka Dareenka

• Dareen-xumo iyo Isbedelka Niyad-jabka: Isbeddelada hormoonnada waxay sababi karaan niyad-jab, murugo, iyo isbedel degdeg ah oo ku yimaada dareenka hooyada.
• Xusuusta oo Isbeddel: Haweenka uurka leh waxay isku arki karaan xusuusta oo daciif ah ama diiradda la'aan, taasi oo loo yaqaan "pregnancy brain".

 

10. Metabolism-ka iyo Cunto-bixinta

• Kordhinta Baahida Nafaqada: Jirka hooyada wuxuu u baahan yahay nafaqo dheeraad ah si uu ugu adeego ilmaha, sida kalooriyo dheeraad ah, borotiin, fiitamiinno, iyo macdan.
• Kororka Iska-celinta Sonkorta: Hoormoonnada uurka waxay dhaliyaan iska caabin insulin, taas oo sababi karta sonkorowga uurka (gestational diabetes).

 

11. Nidaamka Difaaaca

• Hoos u Dhaca Difaaaca Jirka: Jirka hooyada ayaa hoos u dhigaya awoodda difaaca si looga hortago in uurka laga hortago (in uu ka duwan yahay jirka hooyada).
• Cudurro La Dagaalamo: Hoos u dhac ku yimaada difaaca jirka wuxuu hooyada ka dhigi karaa mid u nugul infekshannada sida cudurrada kaadi-mareenka.

Isbeddeladani waa kuwo muhiim u ah taageeridda ilmaha iyo hooyada, isla markaana ay ka dhashaan jawi caafimaad qabta ee dhalmada.