Dhiig karka xiliga uurka.

 

 Dhiig karka xiliga uurka (Hypertension during pregnancy) waa xaalad caafimaad oo khatar ah.

Dhiig karka uurka wuxuu ka dhigan yahay cadaadiska dhiigga oo aad u kordha inta lagu jiro uurka, taasoo saameyn ku yeelan karta hooyada iyo ilmaha.

Waxaa jira noocyo kala duwan oo dhiig karka uurka:

 

1.       Dhiig Karka Uurka (Gestational Hypertension)

 

• Waa maxay?: Dhiig karka ku dhaca haweenka uurka leh kadib todobaadka 20aad, kuwaas oo aan horey u lahayn dhiig karka.

 

• Calaamadaha: Badanaa waxaa ku adkaan kara in la ogaado, laakiin waxaa ka mid ah: barar gacmaha ama lugaha, madax xanuun, iyo dhibaatooyin indhaha ah.

 

• Khataraha: Haddii aan la maamulin, waxay keeni kartaa xaalado kale sida preeclampsia.

 

2.       Preeclampsia

 

• Waa maxay?: Waa xaalad halis ah oo dhiig karka ka dhasha uurka, waxaana badanaa la socda in ka badan borotiin lagu arko kaadi-mareenka, barar, iyo dhibaatooyin kale.

 

• Calaamadaha: Barar wajiga ama gacmaha, madax xanuun daran, aragti la'aan ama indho madow, miisaanka oo si lama filaan ah u kordha, iyo xanuun caloosha ah.

 

• Khataraha: Haddii aan la daaweyn, preeclampsia waxay keeni kartaa dhibaatooyin caafimaad oo halis ah oo hooyada iyo ilmaha ku saabsan, sida dhaawac xubno, ama dhalasho goor hore.

 

3.       Dhiig Karka Hore (Chronic Hypertension)

 

• Waa maxay?: Dhiig karka ku jiray haweenka ka hor uurka, ama inta lagu jiro uurka ka hor 20-ka toddobaad.

 

• Khataraha: Haweenka qaba dhiig karka hore waxay sidoo kale qaadi karaan preeclampsia, waxayna kordhin kartaa khataraha placental problems, miisaanka ilmaha oo yaraada, ama dhalasho goor hore.

 

4.       Eclampsia

 

• Waa maxay?: Waa xaalad aad u halis ah oo ka dhasha preeclampsia, taasoo sababta in haweeneyda ay qaado xanuunno ama seizures.

 

• Khataraha: Eclampsia waxay halis gelin kartaa nolosha hooyada iyo ilmaha, waxaana loo baahan yahay daryeel caafimaad degdeg ah.

 

Cidda Khatar Ku Ah:

 

• Haweenka miisaanka badan ama cayilka leh

 

• Haweenka horey uga soo kabanay dhiig karka ama preeclampsia uurkii hore

 

• Haweenka uurka ugu horeeya leh

 

• Haweenka sida laba ama in ka badan ilmaha la dhalinayo (twins, triplets, iwm)

 

• Haweenka da'doodu ka weyn tahay 35 sano

 

• Haweenka leh xanuuno sida sonkorow ama xanuunka kelyaha

 

Daaweynta iyo Maaraynta:

 

• Kormeer joogto ah: Biyaha dhiigga oo si joogto ah loo cabbiro iyo baaritaanno kale oo muhiim ah.
• Nolosha: Cunto caafimaad leh, cabitaanka biyo badan, iyo yareynta cusbo ayaa ka caawin kara. Jimicsiga, iyadoo loo eegayo talada dhakhtarka, ayaa sidoo kale faa'iido leh.

 

• Daawooyinka: Haddii dhiig karka uu sii kordho, dhakhtarku wuxuu qorayaa daawooyin ku habboon uurka si uu u xakameeyo dhiig karka.

 

• Isbitaal: Xaaladaha daran ama marka la shaki geliyo preeclampsia, hooyada ayaa laga yaabaa inay u baahato in lagu hayo isbitaal si loogu kormeero.

 

• Dhalasho: Xaaladaha qaarkood ee preeclampsia ama eclampsia awgood, dhalasho degdeg ah ayaa loo baahan karaa si looga badbaadiyo hooyada iyo ilmaha.

 

Goorma Loo Baahan Yahay In La Raadiyo Caawimaad Caafimaad:

 

• Madax xanuun daran oo aan isbeddel lahayn

 

• Barar lama filaan ah oo wajiga ama gacmaha ah

 

• Dhibaatooyin aragga (indho madow ama aragti la’aan)

 

• Xanuunka caloosha oo xoog leh ama matag

 

• Miisaanka oo si lama filaan ah u kordha

 

• Dhaawac yar ama dhaqdhaqaaqa ilmaha oo yaraada

 

Haddii aad dareento calaamadahaas ama waxyaabo kale oo la xiriira dhiig karka uurka, waa muhiim inaad la xiriirto dhakhtar ama daryeel caafimaad si degdeg ah.